26 Ιούλ Διακοπή καπνίσματος: Μπορώ?

“….Υπήρχαν φορές που, μετά από μεγάλη κατανάλωση τσιγάρων είχα ξυπνήσει στη μέση της νύχτας επειδή αισθανόμουν το κρεβάτι μου να τραντάζεται από τους δυνατούς χτύπους της καρδίας μου. Προσευχόμουν να μπορέσω να ξημερώσω….”

Γιατί καπνίζουν οι καπνιστές;

Οι περισσότεροι καπνιστές δεν θυμούνται γιατί άναψαν το πρώτο τους τσιγάρο. Σίγουρα όμως, για τη συντριπτική πλειοψηφία δεν ήταν η καλύτερη δυνατή εμπειρία. Συνέχισαν όμως, όπως το έκαναν και το κάνουν εκατομμύρια καπνιστές σ’ όλο τον κόσμο. Στο ερώτημα γιατί συνεχίζουν το κάπνισμα, οι περισσότεροι  καπνιστές συμφωνούν στο γεγονός ότι ο μεγαλύτερος αριθμός τσιγάρων καπνίζεται αφηρημένα, από συνήθεια, για να καταπολεμήσουμε στενάχωρες ψυχολογικές καταστάσεις, για να μιμηθούμε άλλους ή να αποκτήσουμε κύρος (στις περιπτώσεις των εφήβων).

Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι καπνιστές συνδέουν το κάπνισμα με ορισμένες καταστάσεις και γεγονότα, με την παρουσία τους σε συγκεκριμένους χώρους, με τις διαθέσεις αλλά και με τις φοβίες τους. Μία αιτία, όμως, που είναι κοινή για όλους τους καπνιστές και τους ωθεί να ανάψουν τσιγάρο, είναι η εξάρτηση (ο εθισμός). Τα 2/3 περίπου των καπνιστών επιθυμούν να σταματήσουν το κάπνισμα. Πολλοί το επιχειρούν, λίγοι όμως τo καταφέρνουν.

Πολλά τσιγάρα καπνίζονται ημερησίως για να ικανοποιηθεί η ανάγκη που έχει ο οργανισμός των καπνιστών να μη στερηθεί τη νικοτίνη, μία από τις πιο εθιστικές ουσίες. Αυτή η άοσμη και άχρωμη ουσία που απορροφάται αμέσως από τους πνεύμονες του καπνιστή, μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος και μέσα σε 6-7 δευτερόλεπτα φτάνει στον εγκέφαλο, ενώ η ηρωίνη χρειάζεται 15 δευτερόλεπτα! Λίγη ώρα μετά το τελευταίο τσιγάρο επέρχεται μια ενόχληση (χημικής αιτιολογίας) την οποία συνήθως αποδίδουμε σε άγχος, κούραση, κλπ. Το αμέσως επόμενο τσιγάρο εξαφανίζει, για ένα μικρό διάστημα, αυτή την ενόχληση την  οποία εξηγούμε ως πραγματική απόλαυση και χαλάρωση. Το μεγάλο μυστικό εδώ είναι ότι η πραγματική αιτία αυτής της απόλαυσης-χαλάρωσης είναι η προσωρινή διακοπή της ενόχλησης που δημιουργείται από το ίδιο το τσιγάρο! Με αλλά λόγια εάν δεν καπνίζαμε καθόλου, δεν θα αισθανόμασταν αυτή την ενόχληση άρα δεν θα χρειαζόμασταν το επόμενο τσιγάρο.

Ποιές είναι οι επιπτώσεις του καπνίσματος;

Οι οικονομικές επιπτώσεις:

Κάθε καπνιστής που καταναλώνει ημερησίως ένα πακέτο άξιας 3€, ξοδεύει κάθε χρόνο 1100€ και για όλη το ζωή περίπου 50.000€. Μόνο στην Ευρώπη ξοδεύονται ετησίως για τσιγάρα 70 δις $ ενώ το παγκόσμιο οικονομικό κόστος υπολογίζεται σε 420 δις $. Μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών κρατών, η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών στη Δυτική Ευρώπη και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο. Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής το έτος 2006, το 40% των Ελλήνων ανδρών και γυναικών, είναι καπνιστές.

Θέματα Υγείας:

Το κάπνισμα προκαλεί κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο 5.000.000 θανάτους (ένας άνθρωπος πεθαίνει κάθε 7 δευτερόλεπτα). Το κάπνισμα από μόνο του προκαλεί κάθε χρόνο περισσότερους θανάτους από ότι το σύνολο των θανάτων από: AIDS, κατάχρηση αλκοόλ, χρήση παράνομων ουσιών (ηρωίνη, κλπ) και αυτοκτονίες.

Στην Ελλάδα πεθαίνουν κάθε χρόνο 20.000 άνθρωποι από το τσιγάρο. Η πιθανότητα να πεθάνει κάποιος από το κάπνισμα είναι 40 φορές μεγαλύτερη από το να σκοτωθεί σε ένα τροχαίο ατύχημα.
Μεταξύ των σοβαρών ασθενειών που προκαλεί το κάπνισμα συγκαταλέγονται:
• Ο καρκίνος των πνευμόνων (η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο σε άνδρες και γυναίκες)
• Οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, (χρόνια βρογχίτιδα, το εμφύσημα, το άσθμα).
• Οι παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς, του εγκεφάλου και των αγγείων των άκρων του σώματος
• Η οστεοπόρωση
• Ο καρκίνος του στόματος, του οισοφάγου, του παγκρέατος, της ουροδόχου κύστεως κλπ.

Κάπνισμα και γονιμότητα

Τα προβλήματα γονιμότητας και εγκυμοσύνης για τους νέους ανθρώπους έχουν ιδιαίτερη σημασία.

• Κάπνισμα και άντρες: Τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα του σπέρματος επηρεάζονται από το κάπνισμα. Το κάπνισμα επηρεάζει το γενετικό υλικό και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Σε άνδρες που υποφέρουν από στειρότητα και τυγχάνουν θεραπευτικής αντιμετώπισης, οι πιθανότητες επιτυχίας των μεθόδων αντιμετώπισης της στειρότητας μειώνονται στους άνδρες οι οποίοι καπνίζουν. Επίσης εμφανίζουν συχνότερα προβλήματα σεξουαλικής ικανότητας. Οι άνδρες που καπνίζουν κάθε μέρα ένα πακέτο τσιγάρα ή περισσότερο, έχουν περίπου 40% πιο πολλές πιθανότητες να είναι σεξουαλικά ανίκανοι λόγο στυτικών δυσλειτουργιών.

• Κάπνισμα και γυναίκες: Η γυναικεία γονιμότητα τίθεται σε μεγάλο κίνδυνο από το κάπνισμα τσιγάρων. Το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει  αρνητικά την ποιότητα των ωαρίων, μειώνει την πιθανότητα να γονιμοποιηθεί το ωάριο καθώς και αυξάνει και την πιθανότητα αποβολής. Έρευνες υποστηρίζουν ότι υπάρχει 20-40% μείωση της γονιμότητας στις γυναίκες καπνίστριες.  Επίσης το κάπνισμα έχει πραγματικά δυσμενείς επιπτώσεις σε ένα αγέννητο παιδί, συμπεριλαμβανομένου την επιβράδυνση της ανάπτυξης, την πρόωρη γέννηση, την αποβολή και την προγεννητική θνησιμότητα. Το κάπνισμα συνδέεται με το σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, τη συχνότερη αιτία θανάτου μεταξύ των ηλικιών του 1 μηνός και 1 χρόνου. Περίπου 20-30% των καπνιστριών διακόπτουν το κάπνισμα όταν μείνουν έγκυες αλλά περίπου 70% από αυτές επιστρέφουν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά την γέννηση του παιδιού τους. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται αφενός στην ελλιπή ενημέρωση για τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος και αφετέρου στην άγνοια αποτελεσματικών στρατηγικών διακοπής του. Η εκμάθηση τέτοιων στρατηγικών είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική τόσο στην αρχή όσο και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

4 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΤΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ

1ο ΒΗΜΑ: Η ΑΠΟΦΑΣΗ

Υπάρχουν δυο στάδια: Στο πρώτο στάδιο αυτού του συλλογισμού, δεν είναι στις προθέσεις του ατόμου το να αλλάξει συμπεριφορά στο άμεσο μέλλον ούτε σχεδιάζει κάτι τέτοιο. Πολλά άτομα στο στάδιο αυτό δεν μπορούν να δουν “το πρόβλημα”, δεν έχουν συναίσθηση κάποιου προβλήματος υγείας που μπορεί να εμφανιστεί λόγω του καπνίσματος, το αγνοούν ή το παραβλέπουν και θεωρούν ότι δεν υπάρχει κάτι το οποίο χρειάζεται να αλλάξουν στην συμπεριφορά τους όσον αφορά στο κάπνισμα. Στο δεύτερο στάδιο αυτού του συλλογισμού, το άτομο συνειδητοποιεί ότι με το κάπνισμα απειλείται η υγεία του, αφιερώνει περισσότερο χρονο στις επιπτώσεις της ανθυγιεινής συμπεριφοράς του και σκέφτεται σοβαρά να κόψει το κάπνισμα στο άμεσο μέλλον. Εάν το άτομο γνωρίζει τι πρέπει να κάνει αλλά δεν είναι ακόμα έτοιμο μπορεί να μείνει σε αυτό το στάδιο και να σταθμίζει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του καπνίσματος έως ότου ξεπεράσει τα αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα που του δημιουργούν αυτές οι σκέψεις. Τι να κάνετε:

•    Πάρτε μια κόλλα χαρτί, τραβήξτε μια κάθετη γραμμή στη μέση και γράψτε από τη μια μεριά τα θετικά του καπνίσματος και από την άλλη τα αρνητικά. Οι πληροφορίες στο άρθρο αυτό θα φανούν χρήσιμες για αυτή την άσκηση.

2ο ΒΗΜΑ: Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

Το δεύτερο βήμα, που είναι η προετοιμασία για τη διακοπή του καπνίσματος, είναι το πιο σημαντικό. Η σωστή προετοιμασία οδηγεί στην επιτυχία αφού μειώνει τις πιθανότητες υποτροπής. Στην πλειονότητα, όσοι αποτυγχάνουν να σταματήσουν το κάπνισμα είναι γιατί δεν έχουν προετοιμαστεί σωστά για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που δημιουργεί η διακοπή του. Τι να κάνετε:
•    Βοηθήστε την απόφαση της διακοπής του καπνίσματος να ωριμάσει με το να τη σκέφτεστε συχνά και να ξεκαθαρίζετε τα πραγματικά σας κίνητρα.
•    Μην προσπαθείτε να αλλάξετε πολλές συνήθειες μαζί.

3ο ΒΗΜΑ: Η ΠΡΑΞΗ

Κόβω το κάπνισμα “Μαχαίρι” ή σταδιακά;
Οι περισσότεροι καπνιστές που αποφασίζουν να κόψουν το κάπνισμα το κόβουν “μαχαίρι”. Αυτή είναι η πιο δημοφιλής και επιτυχημένη στρατηγική διακοπής του καπνίσματος. Αν παρόλα αυτά πιστεύετε ότι μπορείτε να το ελαττώσετε σταδιακά μέχρι να το κόψετε τελείως, μπορείτε να το δοκιμάσετε θέτοντας μικρούς και εφικτούς στόχους. Το μυστικό της επιτυχίας είναι η θέληση και η αποφασιστικότητα. Ζήστε μια πιο υγιεινή ζωή απαλλαγμένη από εθισμούς. Το αξίζετε.

4ο ΒΗΜΑ: Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

Αντιστέκομαι στον πειρασμό να καπνίσω.
•    Σχεδιάστε από πριν πως θα αντιδράσετε σε δύσκολες κοινωνικές καταστάσεις.
•    Μάθετε να χαλαρώνετε και να αντιμετωπίζετε καλύτερα το άγχος σας.
•    Κάντε πράγματα που σας ευχαριστούν.

4 ΜΥΘΟΙ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ

1ος Μύθος

“Γιατί να σταματήσω το κάπνισμα; Η ζημιά στον οργανισμό μου έχει ήδη γίνει!”

Πραγματικότητα
Συνοψίζοντας, για να μπορείτε να έχετε μία πιο ολοκληρωμένη άποψη για την πραγματικότητα του καπνίσματος, ιδού ποία είναι τα άμεσα και τα μακροπρόθεσμα οφέλη στην υγεία μετά το κάπνισμα του τελευταίου τσιγάρου:
Μετά από:
•    20 λεπτά
o    Η αρτηριακή πίεση επανέρχεται στα κανονικά επίπεδα. Ο αριθμός των σφίξεων ομαλοποιείται.
•    8 ώρες
o    Το επίπεδο του μονοξειδίου του άνθρακα πέφτει στο φυσιολογικό. Το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα αυξάνει και φτάνει στα φυσιολογικά επίπεδα.
•    12 ώρες
o    Σχεδόν όλη η νικοτίνη έχει αποβληθεί από τον οργανισμό.
•    24 ώρες
o    Ήδη αρχίζει να μειώνεται η πιθανότητα καρδιακών επεισοδίων.
•    48 ώρες
o    Βελτιώνονται οι αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης.
•    72 ώρες
o    Η αναπνοή γίνεται ευκολότερη. Αυξάνεται η αναπνευστική χωρητικότητα των πνευμόνων.
•    5 ημέρες
o    Τα περισσότερα υποπροϊόντα της νικοτίνης έχουν αποβληθεί από το σώμα.
•    2 εβδομάδες έως 3 μήνες
o    Η κυκλοφορία του αίματος συνεχίζει να βελτιώνεται. Το περπάτημα γίνεται ευκολότερο.
•    1 έτος
o    Ο κίνδυνος καρδιαγγειακού επεισοδίου μειώνεται κατά το ήμισυ.
•    5 έτη
o    Έχει μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο του στόματος και τραχήλου.
•    10 έτη
o    Μειώνεται ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο των πνευμόνων και από άλλες μορφές καρκίνου.
•    15 έτη
o    Ο κίνδυνος καρδιακών επεισοδίων είναι ο ίδιος με αυτόν των ανθρώπων που δεν κάπνισαν ποτέ.

2ος Μύθος

“Το κάπνισμα μου προσφέρει απόλαυση και διέξοδο από το άγχος και το στρες!”

Πραγματικότητα
Όταν η νικοτίνη στο αίμα σας πέφτει σε χαμηλά επίπεδα έχετε συμπτώματα στέρησης, είστε νευρικοί και νιώθετε άγχος. Καπνίζοντας, αυξάνονται τα επίπεδα νικοτίνης, γίνεστε λιγότερο νευρικοί και μειώνεται το άγχος. Επομένως, το κάπνισμα είναι ο τρόπος που ικανοποιείται ο εθισμός και η απόλαυση που δημιουργείται είναι αποτέλεσμα αυτού του εθισμού.

3ος Μύθος

“Δεν έχω τη δύναμη να σταματήσω το κάπνισμα. Είμαι εθισμένος!”

Πραγματικότητα
Τα στερητικά συμπτώματα είναι τόσο σωματικά/οργανικά, όσο και ψυχολογικά. Συνήθως, αρχίζουν λίγες ώρες μετά από τη διακοπή του καπνίσματος και φτάνουν το μέγιστο βαθμό έντασης δύο με τρεις ημέρες αργότερα. Από το χρονικό σημείο αυτό και μετά παρουσιάζουν ύφεση, η έντασή τους ελαττώνεται βαθμιαία έως την πλήρη εξάλειψή τους. Έντονη επιθυμία για κάπνισμα ξεκινά 6-12 ώρες μετά τη διακοπή του καπνίσματος και είναι πιο έντονη κατά την διάρκεια της 1ης εβδομάδας και μπορεί να διαρκέσει για ένα διάστημα 3-4 εβδομάδων. Η έντονη επιθυμία διαρκεί 30-90 δευτερόλεπτα. Αν μπορέσετε να αντισταθείτε η έντονη επιθυμία θα περάσει. Η θέληση και η αποφασιστικότητα, εξελίσσονται και αλλάζουν. Η απόφαση να διακόψετε το κάπνισμα ενισχύεται, αν αναλογιστείτε όλα όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα στη ζωή σας αλλά και τους λόγους για τους οποίους πρέπει να σταματήσετε το κάπνισμα. Αντλήστε δύναμη και βάλτε τους στόχους σας. Χρειάζεται αποφασιστικότητα και η κατάλληλη συμβουλευτική υποστήριξη, γιατί ο κύριος λόγος της αποτυχίας οφείλεται στην εξάρτηση κυρίως από τη νικοτίνη. Μετά τις πρώτες δύσκολες μέρες, θα νιώσετε περήφανοι για τον εαυτό σας.

4ος Μύθος

“Δεν υπάρχει κανείς που μπορεί να με βοηθήσει να κόψω το κάπνισμα!”

Πραγματικότητα
Υπάρχει! Είναι ο εαυτός σας. Πολλοί πρώην καπνιστές λένε ότι κατάφεραν να διακόψουν το κάπνισμα όταν σταμάτησαν να ψάχνουν γύρω τους για βοήθεια και στράφηκαν στον εαυτό τους για να βρουν τη δύναμη να κόψουν το τσιγάρο. Αν όμως πραγματικά χρειαστείτε βοήθεια, υπάρχουν κέντρα τα οποία προσφέρουν εξατομικευμένα ή ομαδικά προγράμματα διακοπής του καπνίσματος. Με τα προγράμματα αυτά έχει φανεί ότι αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχίας μιας προσπάθειας διακοπής του καπνίσματος.

Είστε, λοιπόν, έτοιμοι;

Η ημερομηνία που θα κόψω το κάπνισμα είναι:
……………………………../ ………………………/……………………………..